گزارش 136 صفحه ای 'كمیسیون بازنگری امنیتی و اقتصادی آمریكا- چین' كه به سفارش كنگره آمریكا تهیه و تنظیم شده، افزایش توان چین در جنگ سایبری را بزرگترین تهدید پیش روی امنیت آمریكا در این حوزه قلمداد كرده است.

در این گزارش كه توسط مركز تحقیقاتی 'نورثراپ گرومن' تهیه شده، با اشاره به نظریه نظامی- سایبری نیروهای مسلح چین مبنی بر ارتباط مستقیم 'موفقیت نظامی- امنیتی' با مولفه 'میزان كنترل و دسترسی به اطلاعات'، ادعا شده كه ارتش چین بر مقابله اطلاعاتی و سایبری در فضای اینترنت تمركز ویژه ای داشته و در مجموع چینی ها توانسته اند در زمینه تولید سخت افزارهای رایانه ای و تجهیزات مخابراتی به پیشرفت های خیره كننده ای دست یابند.

در گزارش كمیسیون بازنگری امنیتی- اقتصادی، الگوهای عمل چین در اقدامات امنیتی- سایبری پیرامون سه محور تدافع، تهاجم و كنترل ابزارهای جبهه متقابل مورد بررسی قرار گرفته است. در این پیوند تلاش متخصصان چینی در زمینه كاهش زمان كشف اطلاعات و به كارگیری آن در رویارویی های امنیتی و حتی رقابت های تجاری و اقتصادی از سوی ناظران به عنوان عاملی برای تشدید نگرانی های واشنگتن در افزایش تهدیدات سایبری تلقی شده است.

** آمریكا و تلاش برای تسلط بیشینه بر فضای مجازی

..............................................................

با توجه به رشد فزاینده پدیده در هم تنیدگی مولفه های ارتباطاتی- اطلاعاتی با عناصر توانمند ساز فردی، سازمانی و حتی ملی، در سال های اخیر واشنگتن نیز از حفظ و تثبیت جایگاه هژمونیك خود در عرصه فعالیت های شبكه ای – سایبری غافل نبوده و در صدد تقویت عناصر برتر ساز ملی در حوزه مورد نظر بوده است.

سیاست گذاران ارشد سیاسی- دفاعی آمریكا با دركی تازه از این موضوع كه در شرایط كنونی بخش قابل توجهی از هماوردی نظامی كشورها از قالب درگیری های عملی نظامی با ابزارهای جنگی متعارف و حتی شیمیایی، هسته ای و... خارج شده و به تقابل های اطلاعاتی و دست و پنجه نرم كردن در عرصه فضای مجازی تغییر ماهیت داده، تصمیم خود را به تسری هژمونی خود به حوزه فضای مجازی نیز آشكارا علنی كرده اند.

تشكیل مقر فرماندهی سایبری ایالات متحده آمریكا موسوم به 'سایبركام' كه جایگاه آن از نظر ستادی زیر مجموعه مستقیم قرارگاه فرماندهی راهبردی نیروهای مسلح آمریكا تعریف شده ، نشانه از اهمیت و نیاز به ساماندهی فعالیت های سایبری وابسته به دولت واشنگتن است.

این مقر فرماندهی در اوایل تیرماه سال 1387با دستور مستقیم 'رابرت گیتس' وزیر دفاع وقت آمریكا، تاسیس و فرماندهی آن به ژنرال 'كیث بی.الكساندر' واگذار شد. ستاد فرماندهی سایبری آمریكا با بودجه سالانه نزدیك یه 120 تا 150 میلیون دلار و بیش از یك هزار نیروی متخصص طی سال های اخیر توانست كنترل ستادهای عملیاتی سایبری در نیروهای سه گانه زمینی، هوایی و دریایی و نیز مقری جداگانه در مركز فرماندهی تفنگداران دریایی را به دست گیرد و به بزرگترین كانون عملیات تهاجمی و دفاعی سایبری در جهان تبدیل شود.

در شرایطی كه وزارت دفاع آمریكا جدید ترین ماموریت و وظیفه مقر فرماندهی سایبری را گرد هم آوری منابع موجود فضای سایبری و پدید آوردن اقدامات هماهنگ و جمعی به منظور دفاع از محیط امنیتی اطلاعاتی اعلام كرده، برای سال 2012 بودجه ای معادل 2/3 میلیارد دلار برای بهبود توانمندی‌های سایبری را از كنگره طلب كرده است.

علاوه بر این فرماندهی سایبری آمریكا به عنوان كانون اصلی تدارك، طرح ریزی و پیاده سازی جنگ های نوین، به موازات حفاظت از فضای مجازی زیر سلطه این كشور، حملات بی‌شماری را علیه زیرساخت‌های مجازی كشورهای رقیب مانند چین، روسیه و ایران طراحی و اجرا می‌كند.

** راهبردهای سایبری آمریكا؛ از الگوهای تدافعی تا كنشگری تهاجمی

...................................................................................

آخرین راهبرد رسمی عملیات سایبری آمریكا به دستوركار واحد های اطلاعاتی- امنیتی فعال در فضای مجازی مربوط می شود كه در ابتدای تیرماه سال جاری به امضای 'باراك اوباما' رییس جمهور این كشور رسید.

در این راهبرد كه شباهت بسیاری به دستوركار اعلانی واحدهای نظامی داشت، اقدام به آغاز عملیات سایبری به تشخیص مقامات نظامی و فرماندهان ارشد ارتش واگذار شد كه با تایید نهایی رییس جمهور به مرحله اجرا در می آمد. همچنین این راهبرد با تشریح وظایف نیروهای امنیتی در فضای سایبری و اقدام به پاسخ موثر به تهدیدات، گستره فضای سایبری را در عمل به پنجمین عرصه جنگی در كنار دیگر گستره‌های دریایی، هوایی، زمینی و فضایی، تبدیل كرد.

در این پیوند وزارت دفاع آمریكا پس از اعلان راهبرد جدید سایبری، یك سند 13 صفحه ای خود را از طبقه بندی خارج كرده كه طبق آن این كشور برنامه ریزی گسترده ای برای دفاع از شبكه ها و سیستم های خود در برابر حملات سایبر به عمل آورده است. مقامات پنتاگون در این سند افشا كرده اند كه 24 هزار فایل مهم این وزارتخانه از سوی یك دولت خارجی كه نامش افشا نشده به سرقت رفته است.

به دنبال اعلان راهبرد مذكور، كاستی هایی كه از سوی نخبگان سیاسی و نظامی در خصوص ناكارآمد بودن این راهبرد در چارچوب اقدامات پیشگیرانه و حتی پیش دستانه به مقامات كاخ سفید گوشزد می شد، سبب گشت تا جنبه های تهاجمی بیشتری در دكترین جدید گنجانده شود.

پس از اعلان نظر مقامات سیاسی و نظامی آمریكا در خصوص تدوین راهبرد جدیدی در زمینه فعالیت های سایبری، روزنامه 'واشنگتن پست' در آخرین روز آبان ماه سال 1390 از طرح ریزی، ابلاغ و انتشار غیر رسمی جدیدترین راهبرد جنگ سایبری آمریكا خبر داد.

به گزارش واشنگتن پست، این راهبرد بازبینی شده با الزامی دانستن استقرار سامانه‌های پدافندی بر اهمیت حملات بازدارنده تمركز نموده تا بدین ترتیب مانع موفقیت دشمنان در فضای سایبری شود. همچنین مسوولان دفاعی آمریكا در دستور كار بازنگری شده كوشیده اند تا هزینه حملات سایبری علیه آمریكا را با كوبنده ترین تهدیدات اعلانی ممكن مواجه سازند.

تغییرات صورت گرفته در راهبردها و الگوهای عمل اقدامات سایبری در طول ماه های اخیر نمایشی از تبدیل یك به یك كلیدواژه های تدافعی به تهاجمی است كه در بازنگری راهبرد عمومی نظامی نیز نمودی دوباره یافته است.

در بازنگری راهبرد عمومی نظامی آمریكا كه در 15 دی ماه علنی شد، به موازات بهسازی تجهیزاتی و افزایش سطح فناوری تسلیحاتی، گسترش توان و عرصه عمل اقدامات سایبری نیز مورد تاكید قرار گرفت و گستره اقدامات مجازی در چارچوب تعیین خط مشی ها و چاره اندیشی های نظامی- امنیتی ارتقای جایگاه خود را بیش از پیش نشان داد.

** تقابل با چین در عرصه فضای مجازی

..............................................

هر چند سند راهبرد جدید نظامی آمریكا تاكید داشت كه به چین به چشم دشمنی ذاتی نمی نگرد اما روشن ساخت كه واشنگتن نیروهای مسلح زیر فرمان خود را برای بازداری چین و یا حتی در صورت لزوم برای رویارویی با آن تجهیز می‌كند. استراتژی جدید دفاعی آمریكا كه باراك اوباما آن را در پنتاگون اعلام كرد هدف روشنی را دنبال می كرد كه بر بازسازی نیروهای نظامی آمریكا برای حفظ برتری نظامی و ضمانت رهبری جهانی واشنگتن اشعار داشت.

علاوه بر تاكید تصمیم سازان كاخ سفید بر لزوم محدود سازی قدرت نظامی چین به عنوان قدرت نظامی منطقه ای كه در مسیر افزایش قابلیت های ایجاد چالش در برابر هژمونی نظامی و امنیتی آمریكا در منطقه شرق آسیا و بتدریج در سراسر جهان قرار گرفته، عرصه عمل اقدامات مجازی نیز به عنوان یكی از مهمترین بسترهای رقابت و هماوردی پكن و واشنگتن تعیین شد.

رشد قابلیت های پكن در تولیدات سخت افزاری و نرم افزاری به عنوان بازوهای اقدامات سایبری در فضای مجازی در عمل چین را صاحب ارتشی مطرح و كارآمد كرده است كه به جای تسلیحاتی چون تانك، موشك و... مجهز به صفحه كلید سیستم های رایانه ای است.

اذعان هر از چند گاه مقامات آمریكایی به از دست رفتن و سرقت بسیاری از اطلاعات مهم شركت‌ها و سرویس‌های دولتی این كشور از مبدایی نامعلوم كه به احتمال زیاد از سوی چینی ها در فضای مجازی تدارك دیده شده، نشانگانی از افزایش قابلیت های سایبری پكن در هماوردی با واشنگتن در فضای مجازی دارد.

بر اساس ادعاهای مقامات آمریكایی در ماه های اخیر، اقدامات جاسوسی چین از گروه‌های مرتبط با ارتش خلق این كشور و گروه‌های وابسته به بعضی از دانشگاه‌های چین سرچشمه می‌ گیرد.

طبق ادعای سازمان ‌های اطلاعاتی آمریكا، چین تاكنون حملات سایبری مختلفی را علیه آمریكا طراحی كرده است كه نخستین و مهمترین آن ها حمله به سامانه های تبادل اطلاعات كاركنان آزمایشگاه تسلیحات هسته‌ ای ملی 'اوآك' در سال 1386بوده است. علاوه بر این حمله به سیستم‌ های شركت های بزرگ 'گوگل' و 'مك آفی'، حمله سایبری به شركت ‌های نفتی آمریكایی و تهاجم سایبری به سیستم رایانه ای دانشگاه جنگ دریایی آمریكا، در سال گذشته میلادی از جمله مهمترین این اقدامات تهاجمی علیه این كشور بوده است.

در برابر ادعاهای این چنینی از سوی مقامات آمریكایی، چینی ها همواره اعلام كرده اند كه پكن خود بزرگترین قربانی حملات سایبری است و همیشه با فعالیت‌های غیر قانونی مربوط به حملات سایبری مخالف بوده است. چین تلاش می‌كند با كمك جامعه بین‌المللی از اطلاعات و امنیت سایبری محافظت شود تا از بروز جنگ سایبری جلوگیری به عمل آید.

در بیشتر موارد، نامشخص بودن مبادی طرح ریزی و اقدامات سایبری علیه یك دولت برگ برنده ای در دست افراد، شركت ها و دولت های مهاجم قرار داده است. به همین دلیل در عرصه عمل كشورها در فضای مجازی، ابتدا بر محافظت از زیرساخت های امنیتی و اطلاعاتی و سپس اقدامات ایجابی تاكید شده است.

هر چند آمریكایی ها در ماه های اخیر با شدت بخشیدن بر عناصر تهاجمی عملیات سایبری، تلاش كرده اند تا تئوری جنگ پیش دستانه را به فضای مجازی نیز تسری دهند، اما ماهیت به اصطلاح چریكی و غیر كلاسیك بسیاری از حملات و اقدامات سایبری، ابتكار عمل را در این عرصه از دست آمریكایی ها خارج ساخته و آسیب پذیری این كشور را به نسبت سایر زمینه ها افزایش داده است. در این پیوند در كنار قدرت هایی نظیر روسیه و ایران در نبرد اطلاعاتی و سایبری با هژمون خودخوانده نظام بین الملل، چین توانسته است، جایگاه ویژه ای را نصیب خود سازد.

تحقیق**م.م.ك**1358